سندرم سوزش دهان چیست ؟

سندرم سوزش دهان
* تعریف
سندرم  سوزش دهان  ( BMS‌) Mouth syndrome   Burningبا شیوع ۵/۲ تا ۱/۵ درصد کل جمعیت از شایع ترین علل مراجعه  بیماران به کلینیک های دندانپزشکی OralMedicne  به شمارمیرود .

این سندرم که با اسامی Stomatodynia، Stomatopyrosis  و Oral Dysesthesia     نیز شناخته میشود تعریف مشخصی دارد :
” احساس سوزش دهان در غیاب هر گونه ضایعه واضح مخاطی “
Davenport  و همکارانش در سال ۱۹۷۸ این سندرم را به سه درجه Moderate, Mild  و Severe    تقسیم  کرده و باتوجه به علل ایجاد کننده آن ،‌ فرم Moderate  را به عنوان شایعترین شکل بیماری تعیین نمودند .
Lamey  وLewis نیز براساس تغییر علائم بیماری درطول روز تقسیم بندی جدیدی از BMSارائه دادند. (۱۹۸۹ ) :
تیپ I)  مبتلایان صبحها علامتی ندارند اما هرچه از روز می گذرد علائم واضحتر می شوند به نحوی که حداکثر علائم عصرها بارز میگردد.
تیپ II) دراین نوع درتمام طول روز علائم وجود دارند .
در تیپ I  و II  اصولا” شبها علامتی وجود ندارد .
تیپ III)  بروز علائم دراین فرم از بیماری متناوب بوده و به فاصله هرچند روز یک بار علائم واضح در تمام طول شبانه روز احساس میشود . در فواصل حملات عود ،‌ بیماری علامتی ندارد .
لیمی ولوئیس شایعترین علل ایجاد تیپ I تا III بیماری را ، صرفنظر از عوامل عصبی  ،‌  به ترتیب کمبودهای تغذیه ای ،‌ علائم جسمانی اضطراب مزمن و حساسیت غذایی Food Allergy دانسته اند .
* علائم
۱- احساس سوزش درمخاط دهان که بیشتر درنوک و دوسوم قدامی زبان متمرکزاست . بررسی های جدید نشان داده اند که تحمل به گرما درمخاط زبان این بیماران کاهش یافته است . سوزش مخاط دهان بعد از زبان در کام سخت ولبها شایعتر است .
۲- احساس خشکی دهان در نیمی از بیماران وجود دارد .
۳- احساس مزه فلزی دردهان که در ۳۰% بیماران گزارش شده است.
*  فاکتورهای موثر درایجاد BMS
الف) فاکتورهای موضعی :
۱- زبان جغرافیایی : اصولا” Geographical Tongue با علامت  مشخصی همراه نیست اما درپانزده درصد کسانی که زبان جغرافیایی  دارند این سندرم  نیز مشاهده میشود .

۲- کاندیدیاز دهانی حلقی :  بررسی جدید نشان داده اند که در مبتلایان به BMS  رشد گونه های کاندیدا و باسیلهای کلی فرم در محوطه دهان بیشتر ازافراد  عادی است .
۳- دندان های مصنوعی نامناسب وواکنش های آلرژیک به مواد مورد استفاده دردندانپزشکی
ب )فاکتورهای سیستمی :
۱- یائسگی  :  یک بررسی در استرالیا نشان داده که بین منوپوز و BMS در ۴۳%  موارد همراهی وجود دارد (قبلا نیز چنین ارتباطی بین BMS  و اووفرکتومی گزارش شده بود )  اما جایگزینی استروژن در بهبودی  BMS تاثیری نداشته است .
۲- دیابت : ۳۹%  بیماران مبتلا به سندرم سوزش دهان ،GTT غیر عادی دارند . به نظر می رسد که وقوع Xerostomia   و شیوع  کاندیدیاز دهان دربیماران دیابتی زمینه را برای بروز BMS فراهم می سازد .
۳- بیماریهایی که با گزروستومی همراهند : نظیر سندرم شوگرن وصدمات غدد بزاقی  دراثر رادیاسیون
۴- استفاده از دیورتیکها و مصرف دخانیات
۵- بیماریهایی که با آتروفی پرزهای زبان همراهند نظیر کم خونی فقر آهن ،  آنمی پرنیسیوز وکم خونی ناشی از کمبود فولات.
۶- فاکتورهای روانی (Psychic)  :  اصولا” دربیماران مبتلا به BMS ،‌ افسردگی ، اختلالات خواب و اضطراب (‌به خصوص با  این تصور که بیماریشان نوعی سرطان است ) شایعتر است .
براساس یک مطالعه فوق حوادث ناگوار ( به خصوص مرگ عزیزان )  می تواند باعث عود حملات بیماری گردد( در ۳۳ تا ۸۲ درصد موارد ) .
*  تشخیص
درمواجهه با این بیماران  ابتدا باید شرح حال مفصلی از سوابق بیماریهای حفره دهان وامراض سیستمی مرتبط با BMS به دست آورد وسپس معاینات دندانپزشکی انجام داد . آزمایش های لازم شاملFBS ،CBC ، اندازه گیری میزان ویتامینهای B۱۲, B۶, B۲, B۱ آهن  وفولات سرم ،‌ بررسی آلرژن های دهانی و کشت قارچ هستند .
* درمان
 شامل چند جزء‌ است :
۱- حذف مواد محرک از عادات غذایی ( مصرف الکل ،‌ جویدن تنباکو ،‌ مصرف دخانیات )
۲- درمان علل مشخص گزروستومی وعفونتهای موجود BMS ( نظیر کاندیدیاز دهان وحلق )
۳- استفاده از آب سیب خنک به عنوان دهانشویه  یا استفاده از مخلوط یک قاشق مرباخوری دیفن هیدرامین ویک قاشق مرباخوری شربت کائولین  پکتین درده سی سی آب که بیمار باید چند دقیقه این مخلوط را دردهان نگهدارد وبعد بیرون بریزد .

۴- برخی  از محققان استفاده از درمان جایگزینی  با استروژن را در بیماران یائسه موثر می دانند .
۵-  درمواردی که علت عضوی واضحی برای بیماری کشف نشود استفاده از آمی تریپ تیلین ( ۷۵ تا ۱۵۰ میلی گرم  در روز )  همراه باChlordiazepoxide ( ده میلی گرم دو بار در روز ) توصیه شده است ،  برخی از مولفان کلونازپام ،‌ فلوکستین  وداکسپین را نیز دردرمان موثر دانسته اند .