نقش ویتامین املاح معدنی در پیشگیری و کنترل سرطان پروستات

نقش مکمل‌های ویتامین و املاح معدنی در پیشگیری و کنترل سرطان پروستات

استفاده از طب تکمیلی و جایگزین در بیمارانی که سرطان پروستات در آنها تشخیص داده شده و یا 

 تحت درمان هستند، در مقایسه با افرادی که بیماری پایدار دارند، بیشتر است. در این مقاله به بررسی 

 اجمالی نقش مکمل‌های ویتامین و املاح معدنی در سرطان پروستات می‌پردازیم.

 ویتامین E:

شامل چهار توکوفرول و چهار توکوترینول است که متداول‌ترین مکمل مصرفی مردان به شمار می‌رود.  

مقدار توصیه شده این ویتامین، 15 میلی‌گرم (5/22 واحد بین المللی (IU است. سطوح پلاسمایی آن تا حد 800 IU قابل اشباع است. مهم‌ترین عملکرد شناخته شده ویتامین E خاصیت آنتی‌اکسیدانی و سم‌زدایی از رادیکال‌های آزاد است. رادیکال‌های اکسیدکننده می‌توانند با مکانیسم‌های درگیر در رشد و تنظیم سلول در سرطان‌زایی پروستات نقش داشته باشند. از نقش‌های دیگر ویتامین E خاصیت مهار پروستاگلندین‌ها است. (بعضی از پروستاگلندین‌ها در سرطان‌‌زایی پروستات نقش دارند.) تحقیقات نشان داده است که این ویتامین موجب توقف چرخه سلولی در سلول‌های سرطانی پروستات و همچنین تنظیم افزایشی(up regulation)  بیان P27 (تنظیم‌کننده چرخه سلولی) در مقادیر فیزیولوژیک می‌شود. 

ویتامین A: یکی از ویتامین‌های محلول در چربی است و مقادیر توصیه شده برای مردان روزانه 900 میکروگرم است. ارتباط ویتامین A و سرطان بر پایه نقش رتینوئیدها در تنظیم تمایز رشد و اپپتوز سلول‌های طبیعی و بدخیم است. تحقیقات نشان می‌دهد که ویتامین A اثری درکاهش خطر سرطان پروستات ندارد.  

سلنیوم: عنصر معدنی کمیاب است که در اشکال آلی و غیر آلی وجود دارد. فرم آلی آن از طریق زنجیره غذایی با مصرف گیاهان پرورش یافته در خاک محتوی سلنیوم (غیرآلی) وارد بدن می‌شود. مکانیسم اثر سلنیوم بر کارسینوژنز مشخص نیست اما نقش آن به عنوان آنتی‌اکسیدان (به صورت تنها و یا ترکیب با کوفاکتور در آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی) تحت بررسی است. آثار دیگر سلنیوم شامل القای اپپتوز، ضد تکثیر سلول، تنظیم سطوح اندروژن و آثار آن بر عملکرد ایمنی است. مکمل یاری سلنیوم در مردانی که مقادیر PSA آنها کمتر یا مساوی چهار نانوگرم در میلی‌لیتر است موجب 65 درصد کاهش بروز سرطان پروستات می‌شود اما مصرف مکمل سلنیوم در افرادی که مقادیر PSA  آنها بیش از چهار نانوگرم در میلی‌لیتر است، بروز سرطان پروستات کاهش نمی‌یابد. به نظر می‌رسد، افرادی که سطوح سلنیوم خون آنها پایین است، کاندیداهای مناسبی برای مکمل یاری با این عنصر معدنی باشند. 

روی: روی یکی از املاح معدنی ضروری است که برای بیش از 70 آنزیم نقش کوفاکتوری دارد. مقادیر توصیه شده روزانه (RDA) روی برای مردان روزانه 11میلی‌گرم است. مصرف روزانه مکمل روی با دوزی بیش از 100 میلی‌گرم، سبب افزایش احتمال سرطان پروستات می‌شود. تحقیقات نشان داده است که سطوح روی بافت پروستات در سلول‌های سرطانی در مقایسه با سلول‌های طبیعی، به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. در بافت پروستات نرمال روی به عنوان مهارکننده آنزیم درگیر در چرخه کربس (m-Aconitase) عمل می‌کند. وقتی این اثر مهاری از طریق مقادیر پایین روی برداشته شود، سلول‌های بدخیم چرخه کربس را تکمیل می‌کنند و از سلول‌های اپی‌تلیال ترشحی با فقدان کفایت انرژی به سلول‌های غنی از انرژی تبدیل می‌شوند. متاسفانه مکمل یاری با روی اثر کمی بر سطوح روی، در پروستات دارد. روی به طور فعال از طریق غشای سلول پروستات منتقل می‌شود و به نظر می‌رسد که تنظیم کاهشی(down regulation) ناقل‌ها علت کاهش برداشت روی باشد و این تغییر در بیان ژن ممکن است عاملی در پیشرفت سرطان پروستات محسوب شود.  

سویا: به تازگی نقش سویا و آثار مفید آن به صورت فیتواستروژن‌ها (به‌خصوص ایزو فلاونوئیدها) بر سرطان پروستات مورد بررسی قرار گرفته است و بیشتر تحقیقات روی دو ایزوفلاون (جنیستین ودیدزئین) متمرکز است.  در مردانی که روزانه بیش از یک بار شیر سویا مصرف می‌کنند، خطر سرطان پروستات 70 درصد کاهش می‌یابد. جنیستین، دیدزئین و متابولیت‌هایش فعالیت استروژنی کمی دارند که رشد سلول اپی‌تلیالی بدخیم و خوش‌خیم پروستات را مهار می‌کند و موجب تنظیم کاهشی ژن‌های گیرنده اندروژن شده و رشد تومور را کاهش می‌دهد. به علاوه، جنیستین رشد سلول‌های سرطانی پروستات وابسته به اندروژن و مستقل از آن را نیز مهار می‌کند.

لیکوپن:  

همانند سلنیوم و ویتامین E، لیکوپن خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. محققان توصیه می‌کنند که افراد روزانه یک سهم یا هفتگی پنج سهم از گوجه‌فرنگی و محصولاتش استفاده کنند. همچنین نشان داده شده است که در افرادی که هفتگی بیش از پنج بار گوجه‌فرنگی مصرف می‌کنند نسبت به افرادی که یک سهم دریافت می‌کنند، 40 درصد خطر ابتلا به پروستات کاهش می‌یابد. همچنین محصولات گوجه‌فرنگی ممکن است نقش محافظتی قوی‌تری در پیشگیری از سرطان پروستات اسپورادیک در مقایسه با سرطان پروستات با پیشینه وراثتی و خانوادگی داشته باشد. لیکوپن همراه با آنتی‌اکسیدان‌های دیگر ممکن است در محدودکردن تخریب اکسیداتیو ماکروملکول‌های سلولی نقش داشته باشد. لیکوپن بهترین کاروتنوئید طبیعی برای روبیدن اکسیژن واکنش‌پذیر تک الکترونی است. لیکوپن همچنین بر سیگنال دادن عامل رشد شبه انسولین (IGF-1)، پیشرفت چرخه سلولی و تکثیر سلولی اثر می‌گذارد. سطوح بالای (1-IGF) با افزایش خطر سرطان پروستات همراه است. 

آب انار: آب انار منبغ غنی فلاونوئیدهای پلی‌فنولی است که خواص آنتی‌اکسیدانی و آنتی آترواسکلروزی دارد. فراوان‌ترین این پلی‌فنول‌ها، پانیکالاجین (punicalagin) است که مسوول بیش از 50 درصد خواص آنتی‌اکسیدانی این آب‌میوه است. تحقیقات درباره سرطان پستان نشان داد که آب انار به طور قابل ملاحظه‌ای سبب تنظیم کاهشی آنژیوژنزیس می‌شود. روغن دانه انار خاصیت استروژنی دارد. به علاوه، پانیسیک اسید موجود در روغن دانه انار همراه با ویتامین E موجب مهار تشکیل پروستاگلندین می‌شود.  

چای سبز: چای سبز محتوی ترکیبات متعدد پلی‌فنولی شامل پلی‌فنول اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG) است. مطالعات اپیدمیولوژیکی نشانگر این است که بروز سرطان پروستات در مردانی که به طور منظم چای سبز مصرف می‌کنند، کمتر است. آثار ضد سرطانی پلی‌فنول‌ها شامل؛ مهار آنزیم‌های پروتئولیتیک برای جلوگیری از متاستاز تغییر ارتباط سلولی و آنژیوژنژیس است. البته این مکانیسم‌های ضد توموری نیازمند مصرف طولانی‌مدت چای سبز است. EGCG سبب مهار رشد سلولی و اپپتوز می‌شود. پلی‌فنول‌های چای سبز (روزانه شش لیوان چای سبز) موجب مهار سرطان پروستات و افزایش بقا می‌شود. پلی فنول‌های چای سبز به طور کامل سبب مهار متاستاز در نواحی دور از تومور می‌شود.  

روغن ماهی (اسیدهای چرب امگا3): ایکوزاپنتانوئیک اسید و دوکوزاهگزانوئیک اسید به طور عمده در ماهی‌های چرب مانند ساردین، تونا و ماکرل یافت می‌شود که اغلب از آنها به عنوان اسیدهای چرب دریایی یاد می‌شود. FDA توصیه می‌کند که مصرف مکمل روغن ماهی روزانه به سه گرم یا کمتر محدود شود، زیرا دوز بالاتر از این ممکن است موجب افزایش خطر خون‌ریزی شود. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف ماهی بیش از سه بار در هفته در مقایسه با کمتر از دو بار در ماه موجب 7 درصد کاهش سرطان پروستات، 17 درصد سرطان پروستات پیشرفته و 44 درصد کاهش خطر سرطان متاستازی می‌شود. مطالعات اپیدمیولوژیکی بیانگر این است که افرادی که ماهی مصرف نمی‌کنند دو تا سه برابر بیشتر از کسانی که مقادیر متوسط تا زیاد ماهی چرب دریافت می‌کنند، دچار سرطان پروستات می‌شوند. اسیدهای چرب امگا 3 موجب مهار رشد سلول و بیان پروتئین PSA می‌شود. ایکوزاپنتانوئیک اسید و دوکوزاهگزانوئیک اسید سبب مهار فعالیت‌های بیولوژیکی ایکوزانوئیدها و اندروژن‌های محرک رشد سلول پروستات می‌شود.

 نتیجه‌گیری:

چربی غذایی بیشترین تاثیر را بر سرطان پروستات دارد. توصیه می‌شود بیماران وزن‌شان را در محدوده 10 درصد شاخص توده بدنی ایده‌آل حفظ کنند، چرا که ارتباط مثبت میان شاخص توده بدنی و خطر سرطان پروستات وجود دارد. مصرف گوشت قرمز سبب افزایش خطر سرطان پروستات می‌شود. پیروی از رژیم غذایی عاری از پروتئین گوشت قرمز (سالم برای قلب) می‌تواند برای افرادی که در معرض خطر پیشرفت سرطان پروستات هستند، نیز مفید واقع شود. به نظر می‌رسد مصرف روزانه مولتی‌ویتامین استاندارد برای اطمینان از دریافت متناسب ویتامین‌ها و املاح معدنی بیماران کافی باشد.