عفونت مجاری ادراری
این بیماری از جمله شایعترین بیماریهای موجود در خانواده ها به حساب می آید. در بسیاری از موارد در صورتیکه بیمار به توصیه های پزشک به درستی عمل کند این بیماری قابل درمان است.
عفونت ادرار چیست ؟
سیستم مجاری ادراری سبب تولید ادرار و حفظ آن در خود می شود.
اجزاء سازنده ادرار از طریق لوله های باریکی بنام حالب به سمت پائین هدایت می شوند و در یک عضو شبیه
به بادکنک بنام مثانه ذخیره می گردند. در بالغین مثانه
می تواند حدود 10 تا 20 اونس ( 300 الی 600 گرم ) ادرار در خود ذخیره کند. زمانیکه مثانه تا نیمه پر می شود، احساس دفع ادرار به فرد می دهد. سپس ادرار از طریق لوله ای که پیشابراه نام دارد از بدن دفع می شود.
ادرار طبیعی نیز حاوی باکتری می باشد اما مشابه این باکتریها در سایر نقاط بدن نظیر ناحیه راست روده و مقعد و در دستگاه گوارش نیز وجود داشته و بی خطر می باشد. اما گاهی اوقات ممکن است باکتریهای سایر نقاط بدن، وارد مجاری ادرار شده و به سمت بالا حرکت کنند و زمانیکه این حالت زخ می دهد، باکتری سبب بروز عفونت و التهاب مثانه خواهد شد. به عبارت دیگر این باکتریها تکثیر یافته منجر به بروز قرمزی، تورم و درد می شوند. عفونت مثانه یا سیستیت شایعترین عفونت مجاری اداری به حساب می آید. اگر باکتریها به سمت بالا رفته و وارد کلیه ها شوند نیز عفونت کلیه ها ایجاد خواهد شد، که به آن پیلونفریت می گویند. عفونت کلیه کمتر شایع می باشد اما خطرناکتر است.
علائم عفونت ادراری چیست ؟
در زمان عفونت، پوشش مثانه و پیشابراه نظیر پوشش داخلی بینی و حلق در طی سرماخوردگی، قرمز و ملتهب می شود. این التهاب منجر به بروز درد در شکم و لگن شده و به فرد احساس دفع مرتب ادرار دست می دهد.
احساس دفع ادرار ممکن است بنظر فوری بیاید اما زمانیکه فرد اقدام به ادرار کردن می کند، ممکن است تنها چند قطره ادرار بیاید. بعلاوه ممکن است فرد حین ادرار کردن احساس سوزش نیز کند. گاهی کنترل ادراری سخت خواهد شد و ممکن است مقداری ادرار برروی لباس نشت کند. ممکن است بوی ادرار تغییر کند و ظاهری کدر پیدا کند. گاهی عفونت مثانه می تواند منجر به درد کمری، تب و لرز شود.
عفونت کلیه درمقایسه با عفونت مثانه درد کمری و تب بیشتری ایجاد می کند. اگر عفونت کلیه بلافاصله درمان نشود.باکتری می تواند وارد خون شده و منجر به عفونت های بیشتر و شدیدتری شود.
در اطفال علائم عفونت ادراری چندان واضح نیست، بخصوص زمانیکه کودک هنوز قادر به بیان مشکلات خود نباشد. در عوض ممکن است کودک نا آرام بوده و خوب غذا نخورد ، تب داشته باشد یا اینکه دچار اسهال شود و یا گاهی فقط خوب به نظر نرسد. اگر این علائم بیشتر از یک روز طول کشید ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک شود.
چگونه می تـوان فهمید که عفونت ادراری وجود دارد یا نه؟
تنها با مراجعه به پزشک می توان فهمید که عفونت ادراری وجود دارد یا نه؟ اگر در ادرار خون دیدید یا اینکه احساس کردید ممکن است دچار عفونت شده باشید. حتماً به پزشک مراجعه کنید. زیرا وجود خون در ادرار تنها به علت عفونت نیست و عوامل دیگری نیز دارد که باید حتماً آنها نیز بررسی شوند.
با مشاهده ادرار در زیر میکروسکوپ می توان فهمید که آیا عفونت وجود دارد یا نه؟ در صورت وجود عفونت ممکن است وجود باکتری یا چرک در ادرار قابل مشاهده باشد. بعلاوه می توان از ادرار کشت نیز تهیه نمود تا مشخص شود که در صورت وجود عفونت چه آنتی بیوتیکی جهت درمان مناسب تر خواهدبود. این آزمایش معمولاً دو تا سه روز طول می کشد.
درمان
عفونتهای ادراری را می توان با آنتی بیوتیک درمان نمود. پزشک بر اساس شایعترین عوامل میکروبی آنتی بیوتیک مناسب را تجویز خواهد نمود. سپس زمانیکه نتایج آزمایشات مشخص شد، ممکن است براساس جواب آن، آنتی بیوتیک تغییر کند تا بهترین پاسخ درمانی حاصل شود.
تعداد دفعات دریافت آنتی بیوتیک در روز و مدت زمان درمان بستگی به نوع عفونت و شدت آن دارد. ممکن است دوره درمانی از 3 روز تا چند هفته متغییر باشد. ممکن است با دریافت چند دوز اولیه دارو علائم تا حدی بهبود یابند، اما این به معنای قطع دارو نیست و باید دوره درمان بطور کامل طی شود. در صورتیکه دوره درمان بطور کامل طی نشده و عفونت بطور کامل از بین نرود، احتمال عود بسیار بالا خواهد بود.
زمانیکه فردی عفونت ادراری دارد، حتی اگر تشنه هم نباشد باید تا حد ممکن مایعات مصرف کند. البته نیاز نیست که بسیار زیاد مایعات مصرف کند بلکه باید مطمئن بود بدن مقدار آب مورد نیاز خود را کسب می کند.
اگر عفونت شدید باشد ممکن است کلیه ها نیز درگیر شده باشند. در این موارد آنتی بیوتیکها باید به فرم تزریقی مورد استفاده قرار گیرند. گاهی بستری بیمارستانی با تجویز داخلی رگی
آنتی بیوتیک لازم خواهد شد.
مسائلی که در ارتباط با عفونت ادراری وجود دارند :
- هر ساله بین 8 تا 10 میلیون مراجعه به پزشک به علت عفونت های ادراری می باشد.
- می توان عفونت ادراری را با آنتی بیوتیک به خوبی درمان نمود.
- زنان در مقایسه با مردان و اطفال استعداد بیشتری جهت ابتلا به عفونت ادراری خواهند داشت.
- 1 تا 2 درصد از اطفال نیز ممکن است، مبتلا عفونت ادراری شوند.
- کودکان بسیار کوچک دارای بیشترین شانس درگیری کلیه ها در طی عفونت ادراری هستند.
- در بعضی افراد در صورت ابتلای مکرر به عفونت ادراری ممکن است نیاز به بررسی علل دیگری بروز این حالت باشد.
چرا باید مبتلا به عفونت ادراری شد ؟
بعضی افراد بخصوص زنها دارای استعداد بیشتری جهت ابتلا به عفونت ادراری می باشند. عواملی که سبب افزایش احتمال به در بعضی افراد می شود، شامل وجود بیماریهای خاص نظیر دیابت یا سیستم ادراری غیرطبیعی، وجود دستکاریهای اخیر بر روی مجاری ادراری و تماس جنسی می باشد.
وجود عفونت ادراری در یک مرد یا کودک ممکن است ثانویه به وجود اختلالات سیستم ادراری باشد. به همین دلیل در صورت وجود عفونت در این دو گروه باید حتماً به متخصصین کلیه و مجاری ادراری مراجعه شود. تا آزمایشات و بررسیهای لازم انجام شود.
آیا بعد از بهبود نیاز به انجام آزمایشات اضافی وجود دارد؟
بعد از بهبود ممکن است جهت اطمینان از عدم وجود اختلالات مجاری ادراری که می تواند در طی عفونت منجر به صدمه به کلیه ها شود، آزمایشات دیگری نیز درخواست شود. این آزمایشات بخصوص در گروههایی نظیر کودکان کم سن، مردان، کسانیکه بطور مکرر دچار عفونت شده و با درمانهای داروئی بهبود نیافته اند، کسانیکه که همراه با عفونت، تب دارند و آنهائی که در ادرار خود خون می بینند چرا که عفونت ادراری می تواند منجر به صدمه به کلیه ها شود و این موضوع بسیار مهم می باشد.
در سایر بیماریها ممکن است، علائم شبیه نشانه های عفونت ادراری باشد. سایر بیماریهایی که ممکن است مورد بررسی قرار گیرند، شامل موارد ذیل است :
یورتریت : این حالت به معنای التهاب پیشابراه است و معمولاً عامل آن باکترهایی است که از طریق تماس جنسی منتقل می شوند.
سیستیت بینابینی : این حالت بیشتر در زنها رخ داده و علتش نامشخص است.
سایر بیماریها : شامل سنگهای ادراری ، سرطانهای مثانه و التهاب پروستات می باشند.
آیا عفونتهای ادراری دارای عوارض طولانی مدت هستند ؟
در اکثر موارد عفونتهای ادراری بدون ایجاد عارضه خاص به خوبی قابل درمان هستند. کودکان کم سن دارای بیشترین ریسک ایجاد صدمه به کلیه ها در طی عفونت می باشند. این صدمات
می تواند بصورت اختلال عملکرد کلیه ها، فشار خون بالا و سایر مشکلات بروز یابند. به همین دلیل عفونت ادراری باید در بچه ها بطور کامل درمان شود.
عفونت ادراری در طی بارداری نیز می تواند به کلیه های مادر صدمه بزند و در جنین نیز منجر به بروز مشکلات خاصی شود.
چگونه می توان از بروز عفونت جلوگیری نمود؟
- هرگز خود را نگه ندارید و هر گاه احساس دفع ادرار کردید ، ادرار کنید.
- در زمان ادرار بطور کامل و تا حد ممکن مثانه را تخلیه کنید.
- در صورت بروز احساس تشنگی حتماً آب بخورید و به مقدار کافی آب و مایعات در روز مصرف نمایید.
- بعد از مقاربت یا فعالیت جنسی حتماً ادرار کنید.
- با بروز اولین علائم حتماً به پزشک مراجعه کنید. عفونت ادراری بسیار شایع بوده اما درصورت تشخیص به موقع و صحیح به راحتی قابل درمان است.
استفاده از طب تکمیلی و جایگزین در بیمارانی که سرطان پروستات در آنها تشخیص داده شده و یا
تحت درمان هستند، در مقایسه با افرادی که بیماری پایدار دارند، بیشتر است. در این مقاله به بررسی
اجمالی نقش مکملهای ویتامین و املاح معدنی در سرطان پروستات میپردازیم.
ویتامین E:
شامل چهار توکوفرول و چهار توکوترینول است که متداولترین مکمل مصرفی مردان به شمار میرود.
مقدار توصیه شده این ویتامین، 15 میلیگرم (5/22 واحد بین المللی (IU است. سطوح پلاسمایی آن تا حد 800 IU قابل اشباع است. مهمترین عملکرد شناخته شده ویتامین E خاصیت آنتیاکسیدانی و سمزدایی از رادیکالهای آزاد است. رادیکالهای اکسیدکننده میتوانند با مکانیسمهای درگیر در رشد و تنظیم سلول در سرطانزایی پروستات نقش داشته باشند. از نقشهای دیگر ویتامین E خاصیت مهار پروستاگلندینها است. (بعضی از پروستاگلندینها در سرطانزایی پروستات نقش دارند.) تحقیقات نشان داده است که این ویتامین موجب توقف چرخه سلولی در سلولهای سرطانی پروستات و همچنین تنظیم افزایشی(up regulation) بیان P27 (تنظیمکننده چرخه سلولی) در مقادیر فیزیولوژیک میشود.
ویتامین A: یکی از ویتامینهای محلول در چربی است و مقادیر توصیه شده برای مردان روزانه 900 میکروگرم است. ارتباط ویتامین A و سرطان بر پایه نقش رتینوئیدها در تنظیم تمایز رشد و اپپتوز سلولهای طبیعی و بدخیم است. تحقیقات نشان میدهد که ویتامین A اثری درکاهش خطر سرطان پروستات ندارد.
سلنیوم: عنصر معدنی کمیاب است که در اشکال آلی و غیر آلی وجود دارد. فرم آلی آن از طریق زنجیره غذایی با مصرف گیاهان پرورش یافته در خاک محتوی سلنیوم (غیرآلی) وارد بدن میشود. مکانیسم اثر سلنیوم بر کارسینوژنز مشخص نیست اما نقش آن به عنوان آنتیاکسیدان (به صورت تنها و یا ترکیب با کوفاکتور در آنزیمهای آنتیاکسیدانی) تحت بررسی است. آثار دیگر سلنیوم شامل القای اپپتوز، ضد تکثیر سلول، تنظیم سطوح اندروژن و آثار آن بر عملکرد ایمنی است. مکمل یاری سلنیوم در مردانی که مقادیر PSA آنها کمتر یا مساوی چهار نانوگرم در میلیلیتر است موجب 65 درصد کاهش بروز سرطان پروستات میشود اما مصرف مکمل سلنیوم در افرادی که مقادیر PSA آنها بیش از چهار نانوگرم در میلیلیتر است، بروز سرطان پروستات کاهش نمییابد. به نظر میرسد، افرادی که سطوح سلنیوم خون آنها پایین است، کاندیداهای مناسبی برای مکمل یاری با این عنصر معدنی باشند.
روی: روی یکی از املاح معدنی ضروری است که برای بیش از 70 آنزیم نقش کوفاکتوری دارد. مقادیر توصیه شده روزانه (RDA) روی برای مردان روزانه 11میلیگرم است. مصرف روزانه مکمل روی با دوزی بیش از 100 میلیگرم، سبب افزایش احتمال سرطان پروستات میشود. تحقیقات نشان داده است که سطوح روی بافت پروستات در سلولهای سرطانی در مقایسه با سلولهای طبیعی، به طور قابل توجهی کاهش مییابد. در بافت پروستات نرمال روی به عنوان مهارکننده آنزیم درگیر در چرخه کربس (m-Aconitase) عمل میکند. وقتی این اثر مهاری از طریق مقادیر پایین روی برداشته شود، سلولهای بدخیم چرخه کربس را تکمیل میکنند و از سلولهای اپیتلیال ترشحی با فقدان کفایت انرژی به سلولهای غنی از انرژی تبدیل میشوند. متاسفانه مکمل یاری با روی اثر کمی بر سطوح روی، در پروستات دارد. روی به طور فعال از طریق غشای سلول پروستات منتقل میشود و به نظر میرسد که تنظیم کاهشی(down regulation) ناقلها علت کاهش برداشت روی باشد و این تغییر در بیان ژن ممکن است عاملی در پیشرفت سرطان پروستات محسوب شود.
سویا: به تازگی نقش سویا و آثار مفید آن به صورت فیتواستروژنها (بهخصوص ایزو فلاونوئیدها) بر سرطان پروستات مورد بررسی قرار گرفته است و بیشتر تحقیقات روی دو ایزوفلاون (جنیستین ودیدزئین) متمرکز است. در مردانی که روزانه بیش از یک بار شیر سویا مصرف میکنند، خطر سرطان پروستات 70 درصد کاهش مییابد. جنیستین، دیدزئین و متابولیتهایش فعالیت استروژنی کمی دارند که رشد سلول اپیتلیالی بدخیم و خوشخیم پروستات را مهار میکند و موجب تنظیم کاهشی ژنهای گیرنده اندروژن شده و رشد تومور را کاهش میدهد. به علاوه، جنیستین رشد سلولهای سرطانی پروستات وابسته به اندروژن و مستقل از آن را نیز مهار میکند.
لیکوپن:
همانند سلنیوم و ویتامین E، لیکوپن خاصیت آنتیاکسیدانی دارد. محققان توصیه میکنند که افراد روزانه یک سهم یا هفتگی پنج سهم از گوجهفرنگی و محصولاتش استفاده کنند. همچنین نشان داده شده است که در افرادی که هفتگی بیش از پنج بار گوجهفرنگی مصرف میکنند نسبت به افرادی که یک سهم دریافت میکنند، 40 درصد خطر ابتلا به پروستات کاهش مییابد. همچنین محصولات گوجهفرنگی ممکن است نقش محافظتی قویتری در پیشگیری از سرطان پروستات اسپورادیک در مقایسه با سرطان پروستات با پیشینه وراثتی و خانوادگی داشته باشد. لیکوپن همراه با آنتیاکسیدانهای دیگر ممکن است در محدودکردن تخریب اکسیداتیو ماکروملکولهای سلولی نقش داشته باشد. لیکوپن بهترین کاروتنوئید طبیعی برای روبیدن اکسیژن واکنشپذیر تک الکترونی است. لیکوپن همچنین بر سیگنال دادن عامل رشد شبه انسولین (IGF-1)، پیشرفت چرخه سلولی و تکثیر سلولی اثر میگذارد. سطوح بالای (1-IGF) با افزایش خطر سرطان پروستات همراه است.
آب انار: آب انار منبغ غنی فلاونوئیدهای پلیفنولی است که خواص آنتیاکسیدانی و آنتی آترواسکلروزی دارد. فراوانترین این پلیفنولها، پانیکالاجین (punicalagin) است که مسوول بیش از 50 درصد خواص آنتیاکسیدانی این آبمیوه است. تحقیقات درباره سرطان پستان نشان داد که آب انار به طور قابل ملاحظهای سبب تنظیم کاهشی آنژیوژنزیس میشود. روغن دانه انار خاصیت استروژنی دارد. به علاوه، پانیسیک اسید موجود در روغن دانه انار همراه با ویتامین E موجب مهار تشکیل پروستاگلندین میشود.
چای سبز: چای سبز محتوی ترکیبات متعدد پلیفنولی شامل پلیفنول اپیگالوکاتچین گالات (EGCG) است. مطالعات اپیدمیولوژیکی نشانگر این است که بروز سرطان پروستات در مردانی که به طور منظم چای سبز مصرف میکنند، کمتر است. آثار ضد سرطانی پلیفنولها شامل؛ مهار آنزیمهای پروتئولیتیک برای جلوگیری از متاستاز تغییر ارتباط سلولی و آنژیوژنژیس است. البته این مکانیسمهای ضد توموری نیازمند مصرف طولانیمدت چای سبز است. EGCG سبب مهار رشد سلولی و اپپتوز میشود. پلیفنولهای چای سبز (روزانه شش لیوان چای سبز) موجب مهار سرطان پروستات و افزایش بقا میشود. پلی فنولهای چای سبز به طور کامل سبب مهار متاستاز در نواحی دور از تومور میشود.
روغن ماهی (اسیدهای چرب امگا3): ایکوزاپنتانوئیک اسید و دوکوزاهگزانوئیک اسید به طور عمده در ماهیهای چرب مانند ساردین، تونا و ماکرل یافت میشود که اغلب از آنها به عنوان اسیدهای چرب دریایی یاد میشود. FDA توصیه میکند که مصرف مکمل روغن ماهی روزانه به سه گرم یا کمتر محدود شود، زیرا دوز بالاتر از این ممکن است موجب افزایش خطر خونریزی شود. تحقیقات نشان میدهد که مصرف ماهی بیش از سه بار در هفته در مقایسه با کمتر از دو بار در ماه موجب 7 درصد کاهش سرطان پروستات، 17 درصد سرطان پروستات پیشرفته و 44 درصد کاهش خطر سرطان متاستازی میشود. مطالعات اپیدمیولوژیکی بیانگر این است که افرادی که ماهی مصرف نمیکنند دو تا سه برابر بیشتر از کسانی که مقادیر متوسط تا زیاد ماهی چرب دریافت میکنند، دچار سرطان پروستات میشوند. اسیدهای چرب امگا 3 موجب مهار رشد سلول و بیان پروتئین PSA میشود. ایکوزاپنتانوئیک اسید و دوکوزاهگزانوئیک اسید سبب مهار فعالیتهای بیولوژیکی ایکوزانوئیدها و اندروژنهای محرک رشد سلول پروستات میشود.
نتیجهگیری:
چربی غذایی بیشترین تاثیر را بر سرطان پروستات دارد. توصیه میشود بیماران وزنشان را در محدوده 10 درصد شاخص توده بدنی ایدهآل حفظ کنند، چرا که ارتباط مثبت میان شاخص توده بدنی و خطر سرطان پروستات وجود دارد. مصرف گوشت قرمز سبب افزایش خطر سرطان پروستات میشود. پیروی از رژیم غذایی عاری از پروتئین گوشت قرمز (سالم برای قلب) میتواند برای افرادی که در معرض خطر پیشرفت سرطان پروستات هستند، نیز مفید واقع شود. به نظر میرسد مصرف روزانه مولتیویتامین استاندارد برای اطمینان از دریافت متناسب ویتامینها و املاح معدنی بیماران کافی باشد.